Οι πολλές όψεις των νομισμάτων.
Σήμερα είχα συζήτηση με την κυρία Λουίζα την γυναίκα απο την Αλβανία που φροντίζει τη θεία μου.Συμπίπτουν οι ώρες μας καμιά φορά και μας δίνεται αυτή η ευκαιρία.
Ήταν δεκαπέντε χρονών όταν ακόμη υπήρχε στην Αλβανία το καθεστώς Ενβέρ Χότζα.
Έζησε δηλαδή τα πρώτα εφηβικά της χρόνια μέσα σ ένα καθεστώς απαγορεύσεων και φόβου.
Μου είπε διάφορα όπως οτι τα μαλλιά των ανδρών δεν έπρεπε να ξεπερνάνε τα 4 εκατοστά και απαγορεύονταν οι γενειάδες.
Υπήρχαν αυστηρές οδηγίες ως προς τις γυναίκες, απαγορεύονταν οι μίνι φούστες και ο ποδόγυρος δεν έπρεπε να ξεπερνάει τα 2,5 εκατοστά από το γόνατο.
Ψαλιδίζονταν δημοσίως τα παντελόνια καμπάνα.
Όποιος η όποια δεν συμμορφωνόταν με τις εντολές αντιμετώπιζε ποινή φυλάκισης.
Για επτά ημέρες μετά τον θάνατο του Χότζα απαγορεύτηκε σ όλες τις Αλβανίδες να φορέσουν κραγιόν.
Κάτι μου θύμιζαν όλα αυτά.
Κάποια δικά μου βιώματα.
Γυρίζοντας στο σπίτι διάβασα διάφορα για το εν λόγω καθεστώς.
Μάλλον τα φρεσκάρισα.
Ήμουν πλήρως ενημερωμένη κάποτε για τον Λούλο Μαλεσόρι, τα κολχόζ ,τη ρήξη με τον Μάο και τους ''προλετάριους όλου του κόσμου'' που ήταν να ενωθούν αλλά έκοψε η μαγιονέζα στο δρόμο .
Περνώντας τα χρόνια τα πετάω ως περιττά απ τη ζωή μου.
Με την πρώτη μου αγάπη κόντεψα μόνιμη μετακόμιση στα Τίρανα επι Ενβέρ Χότζα ,είπα στη κυρία Λουίζα.
Νομίζω οτι θα το σκέφτεται για μέρες.
Κι εκεί πάνω στις επαναλήψεις έπεσα σ αυτό:
Μουσινέ Κοκαλάρι .
Η Αλβανίδα συγγραφέας που πλήρωσε με την ζωή της την ανυπακοή της στο σκληρό κομμουνιστικό καθεστώς του Ενβέρ Χότζα.
Γεννήθηκε στα Άδανα της Τουρκίας το 1917.
Μέλος μια ενεργά πολιτικής οικογένειας από το Αργυρόκαστρο, επέστρεψε στην Αλβανία και το Αργυρόκαστρο το 1921.
Αφού τελείωσε το δημοτικό σχολείο μετακόμισε στα Τίρανα.
Εκεί κατά την διάρκεια της φοίτησης στο λύκειο, ήρθε σε επαφή με την μελλοντική της μεγάλη αγάπη τα βιβλία, μέσω του αδερφού της Βεσίμ, ο οποίος διατηρούσε βιβλιοπωλείο.
Ενθουσιασμένη για το νέο κόσμο που ανακάλυπτε, αποφασίζει να πάει στην Ρώμη για λογοτεχνικές σπουδές.
Κατά την διάρκεια της παραμονής της στην «αιώνια» πόλη δημοσίευσε το πρώτο της βιβλίο μια συλλογή 80 σελίδων από δέκα νεανικές ιστορίες πεζογραφίας στη μητρική της διάλεκτο, του Αργυρόκαστρου, με τίτλο:
" Όπως μου λέει η γριά μάνα μου".
Το βιβλίο αυτό το οποίο είναι μια ωδή στον καθημερινό αγώνα των γυναικών του Αργυρόκαστρου, πιστεύεται ότι είναι το πρώτο λογοτεχνικό έργο που γράφτηκε και δημοσιεύτηκε από μια γυναίκα στην Αλβανία.
«Είναι ο καθρέφτης ενός κόσμου που έχει χαθεί, η πορεία της μετάβασης από την παιδική ηλικία και τις μελωδίες της μέχρι τα πρώτα χρόνια του γάμου μιας γυναίκας η οποία συνεχίζει να δεσμεύεται από τις βαριές αλυσίδες της σκλαβιάς μέσα σε ένα πατριαρχικό φανατισμό», τονίζει η Μουσινέ θέλοντας να αναδείξει τον υποβαθμισμένο ρόλο της γυναίκας στην τοπική κοινωνία.
Η ίδια αποφασίζει να επιστρέψει στην χώρα και να στείλει ένα μήνυμα ότι η γυναίκα δεν θα πρέπει να αντιλαμβάνεται τον εαυτό της ως ένα λιγότερο δυναμικό και αυτόνομο άτομο, ότι μπορεί να σταθεί στα πόδια της και ότι δεν αποτελεί ένα απλό θήραμα για τον άνδρα-κυνηγό.
Η άνοδος του Χότζα και το φακέλωμα της
Μέσα στην δίνη του πολέμου το 1944 δημοσιεύει το δεύτερο βιβλίο της «Πώς επηρεάζεται η ζωή», ενώ την ίδια χρονιά κυκλοφορεί και το τρίτο-και τελευταίο-βιβλίο της με τίτλο:" Γύρω από το τζάκι"
Η Μουσινέ Κοκαλάρι πλέον εδραιώνεται ως συγγραφέας, αλλά το πρώτο κακό της χτυπάει την πόρτα.
Τα δύο αδέρφια της ο Μουντάζ και ο Βεσίμ εκτελούνται από τους κομμουνιστές με συνοπτικές διαδικασίες χωρίς να περάσουν καν από δίκη ως αντίθετοι πολιτικά προσκείμενοι στο Κόμμα.
Το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου την βρίσκει να έχει ανοίξει βιβλιοπωλείο ακολουθώντας τα χνάρια του αδερφού της, ενώ δέχεται πρόσκληση για τον Σύλλογο Συγγραφέων και Καλλιτεχνών της Αλβανίας.
Στην απελευθερωμένη πλέον Αλβανία την εξουσία είχε αναλάβει ο Ενβέρ Χότζα και το Κομουνιστικό Κόμμα.
Το όνομα της είχε ήδη φακελωθεί από το καθεστώς λόγω του γεγονότος ότι αποτελούσε ιδρυτικό στέλεχος του νεοσύστατου Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος, ενώ μετά από ενέργειές της είδε το φως της δημοσιότητας και η εφημερίδα «Η φωνή της ελευθερίας».
Το αλβανικό καθεστώς ξεκίνησε μαζικές εκκαθαρίσεις, κυρίως εσωκομματικών αντιπάλων, παλιών συντρόφων του Χότζα, ιστορικών στελεχών, ενώ δεν ήταν λίγοι κι εκείνοι που χαρακτηρίστηκαν ως «εχθροί του λαού» με αποτέλεσμα να υπάρξουν συλλήψεις, εξορίες και εκτελέσεις.
Σύλληψη και η αρχή του τέλους
Στις 23 Ιανουαρίου του 1946 η 29χρονη Μουσινέ συλλαμβάνεται από την διαβόητη Sigurimi.
Λίγο πριν την σύλληψή της με επιστολή της στις Συμμαχικές δυνάμεις οι οποίες δεν είχαν αποχωρήσει ακόμα, ζητάει την βοήθεια τους για την διεξαγωγή εκλογών αλλά και να βοηθήσουν στην ελευθερία της έκφρασης.
Επικαλούμενη την επιστολή αυτή το δικαστήριο την καταδικάζει τον Ιούλιο του 1946 σε 20 χρόνια φυλάκιση.
Η ίδια συγκλονίζει με τα λεγόμενά της.
«Δεν χρειάζεται να είμαι κομουνίστρια για να αγαπάω την χώρα μου.
Αγαπώ τη χώρα μου, παρόλο που δεν είμαι κομουνίστρια. Λατρεύω την πρόοδό της.
Μπορείτε να καυχιέστε ότι έχετε κερδίσει τον πόλεμο, και τώρα ως νικητές θέλετε να σβήσετε όλους αυτούς που εσείς θεωρείτε πολιτικούς αντιπάλους.
Σκέφτομαι και μιλάω διαφορετικά από εσάς, αλλά αγαπάω τη χώρα μου.
Με τιμωρείτε για τα ιδανικά μου!».
Κηδεία με δεμένα τα χέρια της
Στη φυλακή μένει για 18 χρόνια και το 1964 αποφυλακίζεται κι εξορίζεται στην πόλη Ρεσένι, που χρησιμοποιείτο από το καθεστώς ως πόλη εγκατάστασης αντιφρονούντων, αποκομμένη από την υπόλοιπη χώρα.
Εκεί, υπό διαρκή παρακολούθηση από τις μυστικές υπηρεσίες της χώρας και χωρίς ουσιαστικές ελευθερίες (δεν της επετράπη ποτέ ξανά να γράψει), δουλεύει ως οδοκαθαρίστρια και το 1983 χτυπημένη από τον καρκίνο χάνει την μάχη με τον θάνατο.
Ακόμα και τότε όμως το καθεστώς δείχνει το σκληρό του πρόσωπο αφού η εντολή είναι η κηδεία να γίνει στα γρήγορα από τους νεκροθάφτες, οι οποίοι την θάβουν με τα χέρια δεμένα με αγκάθινο σύρμα.
Δέκα χρόνια μετά, το 1993 και την πτώση του κομμουνισμού όταν η Αλβανία προσπαθούσε να γυρίσει σελίδα και να βγει από τον σκοταδισμό που βρισκόταν για σχεδόν 50 χρόνια, η Μουσινέ ανακηρύχθηκε Μάρτυρας της Δημοκρατίας από τον Πρόεδρο της Αλβανίας, ενώ σχολείο στην πρωτεύουσα πήρε το όνομά της.
Πηγή για τη ζωή της συγγραφέως WEEKEND JORNAL
Επιμέλεια Θοδωρής Βασίλης
Περισσότεροι από 100.000 Αλβανοί εκτελέστηκαν, φυλακίστηκαν ή στάλθηκαν σε στρατόπεδα εργασίας την περίοδο Χότζα, ο οποίος κυβέρνησε με σιδηρά πυγμή τη χώρα από το 1944 έως το 1990.
